Kozieradka - jak działa, jak stosować, kiedy unikać?

Kozieradka (Trigonella foenum-graecum) to roślina wykorzystywana od tysięcy lat w celach leczniczych. Zazwyczaj stosowane są nasiona kozieradki, choć korzystne właściwości prozdrowotne wykazują także liście rośliny.

Wśród najważniejszych właściwości kozieradki wymienić można normalizację poziomu glukozy i cholesterolu, wspomaganie pracy wątroby, a także regulowanie poziomu hormonów płciowych.

Na co pomaga kozieradka?

Kozieradka wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości, dzięki czemu może być pomocna dla osób z cukrzycą, zaburzeniami lipidowymi, nieprawidłową pracą układu pokarmowego czy stanami zapalnymi stawów.

Kozieradka a hormony

Jedną z właściwości kozieradki jest jej niezwykle korzystny wpływ na zdrowie mężczyzny. Jak dokładnie działa kozieradka? Testosteron to hormon warunkujący podtrzymanie sprawności seksualnej, ale także odpowiadający na zachowanie optymalnych proporcji między tkanką mięśniową a tłuszczową. Reguluje pracę układu sercowo-naczyniowego, zapewnia doskonałe samopoczucie psychiczne.

Do obniżenia poziomu testosteronu może przyczynić się postępujący wraz z wiekiem spadek syntezy tego hormonu, ale także siedzący tryb życia, stres, nadmierna masa ciała, sięganie po używki.

W celu przywrócenia optymalnego poziomu testosteronu konieczne jest wdrożenie odpowiednich modyfikacji w stylu życia, a doskonałym ich uzupełnieniem jest właśnie kozieradka. Wykazano bowiem, że suplementowanie ekstraktu tej rośliny w dawce 500 mg dziennie przyczyniło się do wzrostu poziomu testosteronu niemal o 50%!

Kozieradka stanowi źródło fitoestrogenów, czyli naturalnych związków roślinnych naśladujących w organizmie działanie estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Kozieradka może zatem skutecznie łagodzić objawy menopauzy, w tym drażliwość, uderzenia gorąca, spadek libido. A u kobiet karmiących piersią kozieradka pobudza laktację.

Czy kozieradka obniża poziom cukru i cholesterol?

Kozieradka słynie z niezwykle korzystnego wpływu na poziom glukozy oraz parametrów lipidowych krwi. Nasiona kozieradki stanowią bogate źródła galaktomannanu, czyli polisacharydu usprawniającego procesy metabolizmu węglowodanowo-tłuszczowego.

Kolejny cenny związek zawarty w kozieradce to furostanol, który także przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy. Z kolei hydroksyizoleucyna pobudza wydzielanie insuliny przez trzustkę i zwiększa insulinowrażliwość. Wszystkie te związki przyczyniają się do redukcji poziomu glukozy we krwi.

Z kolei saponiny pobudzają przemianę cholesterolu do kwasów żółciowych, które są następnie usuwane z przewodu pokarmowego.

Kozieradka poprawia komfort trawienny

Kozieradka kompleksowo wspomaga pracę układu pokarmowego. Dzięki wysokiej zawartości polisacharydów działa osłonowo na śluzówkę żołądka i jelit. Wykazuje działanie ochronne w przebiegu choroby wrzodowej żołądka, zmniejsza obrzęk i przekrwienie śluzówki, usprawnia procesy regeneracyjne.

Wspomaga trawienie, łagodzi objawy zgagi, tłumi stany zapalne. Czy kozieradka jest dobra na wątrobę? Oczywiście, że tak. Wspomnieć należy o jej właściwościach hepatoprotekcyjnych, gdyż roślina ta wykazuje działanie podobne do ostropestu. Może ograniczać utlenianie lipidów w hepatocytach oraz redukować poziom enzymów wątrobowych.

Pozostałe właściwości kozieradki

Coraz więcej wiadomo na temat właściwości neuroprotekcyjnych kozieradki, które roślina zawdzięcza obecności związki trigonelliny. W badaniach in vitro potwierdzono, że związek ten chroni komórki nerwowe przed negatywnym wpływem wolnych rodników oraz ogranicza syntezę cytokin prozapalnych.

U pacjentów z chorobą Parkinsona wykazano, że suplementowanie kozieradki równolegle ze stosowaniem L-Dopy znacząco poprawia sprawność ruchową.

Ponadto wspomina się właściwościach przeciwnowotworowych kozieradki. Dotyczy to zwłaszcza komórek raka tarczycy, jajnika, sutka oraz chłoniaka. 

Liście kozieradki wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. W jednym z badań wykazano, że aplikowanie na skórę żelu zawierającego ekstrakt z liści kozieradki pozwala skutecznie zwalczać takie grzyby chorobotwórcze jak Malassezia furfur, Candida albicans, a także Aspergillus niger.

Ponadto wśród potencjalnych właściwości prozdrowotnych liści kozieradki wymienia się także łagodzenie podrażnień i obrzęków, a także działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, w którym kozieradka dorównuje nawet niesteroidowym lekom przeciwzapalnym.

W jakiej formie najlepiej spożywać kozieradkę?

Surowcem wykorzystywanym w celach leczniczych są przede wszystkim nasiona kozieradki, które mogą być spożywane bezpośrednio lub wykorzystane do przygotowania naparu. Ponadto z nasion przygotować można lecznicze okłady.

Kozieradka dostępna jest także pod postacią suplementów diety, zawierających ekstrakt z nasion tej rośliny. Wówczas standardowe dawkowanie to około 500 mg dziennie.

Nasiona kozieradki

Całe nasiona kozieradki wykorzystywane są przede wszystkim do przygotowania naparu i ciepłych okładów (tzw. kataplazm). Czy można jeść surowe nasiona kozieradki? Można je dodać w niezmienionej postaci do zup, sosów, serów, kaszy czy ryżu.

Ponadto warto przygotować napar z całych nasion kozieradki, dzięki któremu otrzymamy “kisiel”. Można go pić w celu usprawnienia pasażu treści jelitowej, ponadto wykazuje on działanie osłonowe, np. w przebiegu stanów zapalnych żołądka.

Napar z nasion kozieradki

Okłady z kozieradki

Kataplazmy to ciepłe, wilgotne okłady, do których wykorzystać można nasiona kozieradki — zarówno rozgniecione, jak i mielone. 

Kataplazmy z kozieradki można stosować na rany, oparzenia, czyraki i obrzęki.

Kozieradka mielona

Mielone nasiona kozieradki mogą być spożywane na wiele sposobów. Często wykorzystywane są do przyrządzenia naparu, ponadto mogą stanowić dodatek do potraw. Czy można jeść mieloną kozieradkę? Jak najbardziej! Tak przygotowane nasiona stanowią doskonały dodatek do zup, ryb, twarożków i sosów. 

Kozieradka na włosy

Wcierka przygotowana na bazie naparu  zmielonych nasion kozieradki uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych metod na wzmocnienie wypadających włosów. Wynika to z działania przeciwzapalnego, przeciwświądowego, wspomagającego regenerację.

Zawarte w kozieradce flawonoidy i proteiny pobudzają pracę mieszków włosowych, przez co ograniczone zostaje nadmierne wypadanie włosów.

 

Taką wcierkę należy zaaplikować na skórę głowy, po czym delikatnie ją wmasować. Najlepiej nakładać ją na noc lub na minimum godzinę przed umyciem włosów. Taki rodzaj aplikacji podyktowany jest faktem, że wcierka z kozieradki ma dość intensywny zapach.

Przeciwwskazania do spożywania kozieradki

Kozieradka może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Dotyczy to zwłaszcza:

• leków przeciwzakrzepowych,
• leków redukujących poziom glukozy we krwi
• leków na nadciśnienie
• leków normalizujących pracę tarczycy

Ponadto spożywanie kozieradki odradzane jest kobietom w ciąży, a także osobom uczulonym na kozieradkę.

Ponieważ kozieradka stanowi źródło fitoestrogenów, jej suplementowanie odradzane jest przez osoby, które chorują lub chorowały w przeszłości na nowotwory hormonozależne.